Góður leiðari Fréttablaðsins: Fatlað fólk er margbreytilegur hópur - Jafnrétti eða mismunun

Steinunn Stefánsdóttir skrifar mjög góðan leiðara í Fréttablaðið í dag þar sem hún fjallar um deilu Blindrafélagsins og Kópavogsbæjar um ferðaþjónustuúrræði sem Kópavogsbær býður þeim fötluðu íbúum sínum  sem ekki geta nýtt sér almenningssamgöngur. Steinun fjallar hérna um sjálfan kjarnan í deilunni og fellur ekki í þá gryfja að einblína á birtingarmynd deilunnar. Hér fer leiðarinn í heild sinni:

 Fatlað fólk er margbreytilegur hópur

Jafnrétti eða mismunun

Blindur piltur hefur kært Kópavogsbæ til úrskurðarnefndar
félagsþjónustu og húsnæðismála vegna þess að hann nýtur
ekki sömu akstursþjónustu og þorri blindra og sjónskertra
í nágrannasveitarfélögum Kópavogs. Piltinum stendur til
boða sams konar ferðaþjónusta og ýmsum öðrum hópum
fatlaðra í Kópavogi.
Bæjarstjórinn í Kópavogi heldur því fram að í því fælist mismunun
að blindir og sjónskertir íbúar Kópavogs fengju að ferðast með leigubíl
með sama hætti og mikill meirihluta eirra sem við sambærilega
fötlun búa á höfuðborgarsvæðinu. ú þjónusta byggir á sérstökum
samningi milli Blindrafélagsins g sveitarfélaganna og gengur
út á það að þeir sem hennar njóta eta nýtt sér þjónustu venjulegra
leigubíla að ákveðnu marki gegn ægu gjaldi á móti greiðslu frá sveitarfélaginu. Þetta fyrirkomulag er il fyrirmyndar og hefur aukið mjög ferðafrelsi og þar með lífsgæði lindra og sjónskertra. í yfirlýsingu bæjarstjórans þar sem hún meira að segja notar hugtakið afnrétti, endurspeglast það viðhorf að fatlaðir séu einsleitur ópur sem allur á rétt á sömu þjónustu, í stað þess að líta á málið annig að hverjum og einum fötluðum sé mætt og gert kleift að vera átttakandi í samfélagi sínu með fullri reisn. ísland er aðili að sáttmála Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs ólks en markmið hans er meðal annars að „stuðla að því að fatlað fólk jóti allra mannréttinda og mannfrelsis til fulls og jafns við aðra". í þriðju grein sáttmálans segir að meginreglur samningsins séu
meðal annars „að fatlaðir geti tekið fullan og virkan þátt í samfélaginu
án aðgreiningar" og „virðing fyrir því sjónarmiði að fatlað fólk
sé ólíkt og viðurkennt í þeim skilningi að um mannlega f jölbreytni og
mannlegt eðli sé að ræða". í tuttugustu grein sáttmálans er svo f jallað
um ferlimál einstaklinga og þar segir meðal annars: „Aðildarríkin
skulu gera árangursríkar ráðstafanir til þess að tryggja að einstaklingum
sé gert kleift að fara allra sinna ferða og tryggja sjálfstæði
fatlaðs fólks í þeim efnum, eftir því sem frekast er unnt, m.a. með því
að greiða fyrir því að fatlað fólk geti farið allra sinna ferða með þeim
hætti sem, og þegar, því hentar og gegn viðráðanlegu gjaldi ."
Viðbrögð bæjarstjórans eru f jarri því að vera í þeim anda sem hér
er kveðið á um. í stað þess líta svo á að sveitarfélagið mæti mismunandi
þörfum margbreytilegs hóps fatlaðra þá virðist sem hún geri
kröfu um að hinir fötluðu lagi sig að þeirri þjónustu sem sveitarfélagið
býður fötluðum sem einsleitum hópi.
Þetta viðhorf er áhyggjuefni, ekki síst nú þegar sveitarfélög í
landinu hafa nýverið tekið á sig aukin verkefni sem snúa að fötluðu
fólki. í samtali blaðsins við bæjarstjóra Kópavogs í gær kemur fram
að markmið bæjarins við yfirtöku sveitarfélaganna á þjónustu við
fatlaða sé að skara fram úr. Það er háleitt og gott markmið. Hins
vegar liggur fyrir að langt er í land meðan æðsti embættismaður
sveitarfélagsins virðist líta á fatlaða sem einn og einsleitan hóp sem
öllum ber að þjóna með sama hætti.